Ukoliko od putovanja očekujete više od pukog turizma, razmotrite odlazak u Kazahstan – naročito njegov južni dio. Počev od Kaspijskog, ali i Aralskog jezera na jugozapadu, preko čuvenog Bajkonurskog kosmodroma sa kojeg Zemljani slijeću i uzlijeću ka nebeskim prostranstvima, sve do Alma-Ate, bivšeprijestolnice, Kazahstan ima puno toga u ponudi. Iako u njemu nećete pronaći legendarne gradove kao što je Samarkand (nalazi se u nešto južnijem Uzbekistanu), ipak će Turkestan – mjesto karavana na starom Putu svile, vjerovatno zadovoljiti vaše apetite.
Foto: Pixabay – Boztay_Akimkhan
Deveta po veličini država na svijetu i najveća bivša sovjetska republika – Kazahstan, nalazi se u centralnoj Aziji. Sa zapada, sjevera i sjeveroistoka, okružena je Rusijom, sa istoka i jugoistoka – Kinom i zapadnim dijelom vijenca Himalaja, a sa južne strane – državama bogatog kulturnognasljeđa iz doba Puta svile – Kirgistanom, Uzbekistanom i Turkmenistanom. Na zapadu, prirodna granica Kazahstana je Kaspijsko jezero/more, a na jugu, u jednom dijelu, sa Uzbekistanom dijeli granicu sa čuvenim Aralskim morem koje nestaje. Najveći dio njegoveteritorije čine slabo naseljene stepe koje se protežu od središnje Evrope do Sibira.
Interesantan je i podatak da je Kazahstan najveća država na svijetu, koja more u klasičnom smislu, ili okean – nema ni u blizini!Poznat po brojnim veličanstvenim jezerima, nepreglednim stepama i nalazištima nafte. Najveći dio njegova teritorija čine slabo naseljene stepe koje se protežu od središnje EVrope do Sibira.
Zahvaljujući naftnim rezervama i izvorima zemnog gasa, Kazahstan je jedna od najprosperitetnijih zemalja centralne Azije. Njeno stanovništvo (njih oko 16,5 miliona) čine Kazahstanci – potomci turskih i mongolskih plemena koji su sa svojim kućama-šatorima – jurtama, naselili ovo područje počev od XIII vijeka. Zbog toga što je preko pola vijeka pripadao SSSR-u (1936 – 1991), danas stanovništvo zemlje dijelom čine i Rusi.
Službeni jezici su kazaški i ruski a stanovništvo čine sunitski muslimani (47 posto), kršćani (46 posto) i ostale lokalne vjere od kojih najveća skupina pripada Ruskoj pravoslavnoj crkvi.
Nakon desetljeća represije pod Sovjetskim Savezom, nezavisnost je donijela puno priznanje vjerskih sloboda što je dovelo do velikog rasta aktivnih vjernika. U sljedećim godinama je građeno stotine džamija, crkvi, sinagoga i drugih vjerskih objekata, povećavši njihov broj sa 670 na 4.170.
Foto: Pixabay – 12019
Posle dobijene nezavisnosti, 1998. prijestolnica Kazahstana je iz južne Alma-Ate premještenana sjever, u nešto manju Astanu – prostran i hiper moderan grad, sa vrlo malo ostataka iz prošlosti. Osim gradića Pavlodara, u kojem se mogu vidjeti interesantne, stare džamije i pravoslavne crkve, čitav region oko Astane je centar industrije i turistički manje zanimljiv. Najslikovitiji dijelovi zemlje – puni istorije, ali i prelijepe prirode, rasprostiru se širom njenog centralnog i južnog dijela, počev od Aralskog mora, sve do bivše prestolnice Alma-Ate.
Evo spiska najinteresantnijih istorijskih, prirodnih i drugih atrakcija Kazahstana:
Aktau
Naziv čuvenog grada kavijara i nafte, smještenog na istočnoj obali Kaspijskog jezera, u prevodu znači „bijela planina”, vjerovatno zbog podnožja planine u kojem je sazidan. Njegova istorija seže samo pola vijeka unazad, kada je 1958. godine, donešena odluka da se na ovom mjestupodigne luka i mjesto odakle će putovanje započinjati kaspijski kavijar.
Osim obale jezera, tj. mora, grad je poznat i po parkovima, muzejima i najvećem kulturnom centru u zemlji.
Aralsko more
Jedno od najčudnijih fenomena i najvećih prirodnih katastrofa na planeti, dešava se počev od 1960-tih, kada je Aralsko more polako, ali sigurno počelo da „nestaje”. Problem je nastao kada su riječni tokovi, koji su more „snadbijevali” vodom preusmjereni prema poljima pamuka.
Jedno od najvećih svjetskih jezera – oblast nekada poznata po ribarenju, danas je spala na samo 10 % svoje nekadašnje površine i spada u uvrnute turističke atrakcije. Oni koji je posjećujuuglavnom hodaju po nekadašnjem morskom dnu, po kojem se danas nalaze ostaci olupina – nasukanih brodova koji su ostali bez vode. Turistička posjeta „groblju brodova” organizuje se i džipovima, iz mjesta Aral.
Bajkonur kosmodrom
Najveće svjetsko središte sovjetskog svemirskog programa za lansiranje raketa nalazi se u južnom dijelu zemlje, istočno od Aralskog mora. Prvi ljudskom rukom napravljen satelit poletio je odavde 1957, a nešto kasnije, 1961. i Jurij Gagarin, prvi astronaut.
Osnovan je 1955, kompleks je nazvan po istoimenom mjestu koje se ustvari nalazi oko 300 kmsjeverno! Kažu da je namjera bila da u eri prije satelita, njegov pravi položaj zbuni vlasti SAD-a.Nije ni čudo, obzirom na veliku trku oko prevlasti u svemiru, koja je nastala nedugo potom.
Kazahstan je bazu Bajkonur, površine 90 sa 85 kilometara, dao na korišćenje Rusiji, ugovorom koji važi do 2050. godine. Kosmodrom je moguće posjetiti. U višečasovnoj turi vidjet ćete:letjelice ruskog svemirskog programa, kompleks „Proton”, nekoliko raketnih platformi, lansirne rampe, ali i muzej.
Turkestan
Stari grad Jasu, ili Turkestan, potiče još iz VI vijeka naše ere i nekada je bio stanica na Putu svile, na ruti koja je iz Kine vodila ka Evropi. Danas je ovo mjesto na granici sa Uzbekistanom, jedno od najznačajnijih kulturno-historijskih centara u zemlji. U okviru kompleksa u persijskom arhitektonskom stilu, nalazi se palata u čijem se centralnom dijelu nalazi Mauzolej hodže Ahmed Jasavija koji je živio u XII vijeku. Izgradnju mauzoleja naredio je čuveni mongolski vođa Tamerlan, dva vijeka kasnije. Između XVI i XVIII vijeka, Turkestan je bio prestolnicaKazahstanskog kanata, sa teološkom školom.
Kompleks obuhvata i: palatu, srednjovjekovna orijentalna kupatila, Žuma džamiju, podzemnu džamiju – Kilovat (XII – XV vek), nekropolu – mauzoleje Esim kana i sultana Rabija Begima, dio gradskih zidina, i od 2003. godine dio je UNESCO-ve svjetske kulturne baštine.
Foto: Pixabay – harlandski
40 km sjeverno od Turkestana, usred azijskih stepa, nalaze se ostaci Sairana, još jednog značajnog mjesta na Putu svile, iz XVII vijeka.
Alma-Ata
Najveći i jedan od najljepših gradova Kazahstana, sa oko 1,5 milion stanovnika, smjestio se u podnožju planina Zailiski Alatau. Ime grada potiče od turkmenske reči „alma”, što znači „jabuka”, obzirom da se region oko grada smatra mogućom prapostojbinom jabuke.
U gradu možete posjetiti prelijepu Katedralu Svetog Vaznesenja, koja se nalazi u parku Panfilov; Spomenik nezavisnosti na Trgu republike; Centralni – Gorki park, sa jezerima, akva-parkom i ZOO vrtom; Muzej kazahstanskih muzičkih instrumenata i Centralni državni muzej.
U neposrednoj blizini grada, u udolini između planina nalazi se poznati sportski kompleks „Medeo”, na 1700 m nadmorske visine, u kojem se između ostalih nalazi i jedinstveni, otvoreni ledeni teren za klizanje, ne kojem su oboreni mnogi svetski rekordi.
Najlepši pogled na grad, možete doživeti ako se uspinjačom ponete na Kok-Tjobe („Plavo brdo”), najvišu tačku grada, na 1130 m nadmorske visine.
Rezervati prirode
Nacionalni park Bayan-aul, Nacionalni park Burabay i Rezervat prirode Aksu Žabagli, neki su od najpoznatijih prirodnih simbola Kazahstana. Poslednji je i nacionalni rezervat sjnežnog leoparda, čuvenog Aksu kanjona, ali i mjesto koje nazivaju „Kraljevstvom lala”, jer postoji teorija da odavde (a ne iz Turske) lale ustvari i potiču. Treba pomenuti i Nacionalni rezervat Korgalžin, poznat po ružičastim flamingosima; Nacionalni park Altin Emel – poznat po pjevajućoj dini; Nacionalni park Katon – Karagaj, poznat po crvenom jelenu; planinske lance Altaj, Ulitaj, Tjen Šan, Kazigurt; i glečere: Pogrebetski (4231 m), Tujuk Su (4100 m) i Ordžonikidže (3980 m), sa prelijepim tirkiznim jezerima.
Foto: Pixabay – Boztay_Akimkhan
Astana
Prijestolnica današnjeg Kazahstana, sa širokim bulevarima, šoping molovima, Predsjedničkim kulturnim centrom i Tornjem Baiterek, odakle se pružaju panoramski pogledi na čitav grad.
Ivana Dukčević Budja, Furaj.ba
