U ne tako davnom periodu, naročito poslije pada “gvozdene zavjese”,Prag, glavni i najveći grad Češke republike (bivše Čehoslovačke) opisivan je kao jedan od skrivenih bisera Evrope. Zasluženo. Kada je u pitanju očuvana srednjovjekovna i kasnija – barokna arhitektura, sa više od 2000 historijski važnih građevina, Prag je u Evropi sigurno među prvih 10. Osim njegove važnosti u određenim historijskim periodima, ponovnoj slavi doprinijelo je i detaljno renoviranje starih izdanja i “umivanje” grada, koje je započelo još krajem 80-tih godina prošlog vijeka. Ubrzo potom, 1992. godine staro gradsko jezgro je proglašeno UNESCO-vom svjetskom kulturnom baštinom.
Prema legendi, Prag je osnovala češka vojvotkinja Libuša, koja je sa svojim suprugom Pšemislom, bila začetnik istoimene dinastije. Legenda kaže da je Libuša, pošto je pala u trans, prorekla da će na drugoj strani rijeke izniknuti grad (Hradčany) čija će slava dosegnuti zvijezde.
Dolaskom Slovena, prvi kameni zamak na području današnje praške tvrđave podignut je 885. godine. Od tada, neko vrijeme gradom su vladali kraljevi Bohemije (oblasti na granici sa Njemačkom), da bi u desetom vijeku Prag postao sjedište Svetog rimskog carstva. Najpoznatiji vladar ovog carstva koji je vladao iz Praga bio je čuveni Karlo IV (14. vijek). Iz ovog perioda potiču i najstarije građevine i spomenici kulture ovog grada. Karlo IV u Pragu je osnovao i univerzitet, najstariji u centralnoj Evropi. Kasnije, u 16. vijeku, Prag je na kratko postao sjedište još jedne velike, evropske – Habsburške monarhije.
Sam grad ima prilično veliko staro gradsko jezgro, koje se prostire od lijeve obale rijeke Vltave(dio grada – Malostranska), pa sve do Trga Republike (Namesti Republike) duboko na istočnoj obali.
U Pragu preko Vitlave postoji 18 mostova. Najvažniji most koji povezuje ove dvije strane grada jeste predivni, višelučni Karlov most (Karlův most) iz XIV vijeka, čija je gradnja počela 9.7.1357. u 05:31 h jer je to vrijeme koje su astrolozi preporučili Karlu za početak izvođenja radova. Most je isključivo pješački, prepoznatljiv po trideset baroknih statua svetaca, čiji se zlatni detalji presijavaju na jarkom suncu. Za vrijeme vladavine Karla IV sve gradske kupole su pozlaćene, te se uz odsjaj sunca čini da je grad od zlata. Obzirom da gotovo ne postoji turista koji ga nije prešao, ulični zabavljači i prodavači suvenira čine njegov obavezan dekor.
Foto: Pixabay – d_poltoradnev
Nešto južnije, ali sa iste strane rijeke, u kraju Malá strana možete prošetati nekom od slikovitih ulica sa baroknim kućama (najpoznatija je Mostecka ulica), vidjeti zdanje češkog parlamenta, čuvenu statuu Hrista (Jezulátko), posjetiti neku od starih crkava, ili slikoviti rječni kanal sa mlinarskim točkom. U ovom dijelu grada nalazi se i Lenonov zid, na kojem su u početku ispisivane poruke vezane za Džona Lenona i Bitlse, a kasnije i parole protiv komunističkog režima.
Na lijevoj obali Vltave, u dijelu grada – Malostranska, na brdu se smjestila zvanično najveća tvrđava na svijetu (Hradčany), u kojoj se nalazi najstariji dio Praga. Katedrala Svetog Vida u čijoj je kripti sahranjen kralj Karlo IV i veleljepna zdanja palata od kojih su neke pretvorene u muzeje (Galerija slika / Palata Sternberg / Manastir Sv. Đorđa,), Kraljevska bašta, ali i Loretto – predivni barokni manastir, neki su od obaveznih mjesta za posjetu. Iza katedrale, u jednoj od uličica koja se sa brda spušta ka rijeci, među starim, baroknim privatnim kućama smjestila se i ona čuvenog češkog pisca Franca Kafke (Zlatá ulička 22).
U sjevernom dijelu starog Praga – istočno od rijeke Vltave (Josefov), nalazi se najstarija, još uvijek aktivna jevrejska sinagoga – Stara nova sinagoga (Staronová synagoga), kao dio čuvenog Jevrejskog geta. Osim nje, u sred grada i danas postoji najstarije jevrejsko groblje, ali i Španska sinagoga, dekorisana u tipičnom mavarskom, andalužanskom stilu.
Na glavnom trgu (Staroměstské náměstí) istočnog dijela starog grada (Staré město), nalazi se gotska Crkva Djevice Marije pred Tinom (Týnský Chrám), a kraj nje i Astronomski sat (Orloj) i spomenik Janu Husu, čuvenom lideru protestantskog pokreta i reformatoru katoličke crkve u čiju je čast, povodom godišnjice njegove smrti 6. jul proglašen Nacionalnim danom Češke. U neposrednoj blizini Trga starog mjesta vidjet ćete i Staru gradsku kuću, kao i Estates teatar ili Stavovské divadlo, u kojem je 1787. po prvi put izvedena Mocartova opera “Don Giovanni”, kojom je dirigovao sam Mocart. Ovo je bila samo jedna od nekoliko opera koje je Mocartpostavio u ovom pozorištu.
Iako je suprotno nazivu osnovan još u XIV vijeku, južno od današnjeg centra nalazi se novi dio grada – Nové město. U njemu posjetite Narodni muzej (Národní muzeum), odmorite u nekom od parkova, ili sjedite u neki od autentičnih restorana ili kafea. Za lijepe vidike, popnite se na Toranj Sv. Henrija (Jindřišská věž). Još južnije odatle, na mjestu prvog srednjovjekovnog zamka nalazi se dio grada Višegrad (Vyšehrad) a u novijem dijelu grada trebalo bi posjetiti još i Trg Svetog Vaclava (Vaclavske namesti).
Danas je Prag jedan od najposjećenijih gradova Evrope (na šestom mjestu, sa preko 4 miliona turista godišnje). Ako se zateknete u njemu, a imate dovoljno vremena, možete otići i na neki od najpopularnijih jednodnevnih izleta – u Brno (210 km), ili čuvenu banju Karlove Vari (Karlovy Vary – 127 km). Nešto bliže, na obroncima planinskog venca nalazi se Manastir Strahov, poznat po renesansnoj biblioteci.
Posjetite li Prag u vrijeme novogodišnjih i božićnih praznika moći ćete prisustvovati vatrometu koji se održava svakog 1. januara u 18h u glavnim gradovima članica EU. Vatromet prati himna EU – Betovenova Oda radosti.
Ivana Dukčević Budja, Furaj.ba
